Những Điều Cần Biết Về Việc Cúng Thần Tài
Thần Tài, Thổ Địa là hai vị thần đại diện cho 10 vị thần. Thần Tài đại diện cho Hoàng Thần Tài, Bạch Thần Tài, Xích Thần Tài, Thanh Thần Tài, Hắc Thần Tài. Thần Thổ địa đại diện cho 5 vị thần là Đông Phương Thanh Đế, Tây Phương Bạch Đế, Bắc Phương Hắc Đế, Nam Phương Xích Đế, Trung Ương Huỳnh Đế.
Tục thờ Thần Tài xuất hiện ở nước ta từ khoảng đầu thế kỷ XX. Tương truyền tục thờ thần tài có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc. Theo truyền thuyết thì xưa kia có một người lái buôn Trung Quốc có tên gọi là Âu Minh đi qua một cái hồ tên Thanh Thảo thì vô tình gặp được Thủy Thần và được Thủy Thần cho một gia nhân về nhà nuôi tên là Như Nguyện. Từ khi đem người gia nhân ấy về nuôi thì công việc làm ăn của Âu Minh ngày càng suôn sẻ, thuận lợi, phát đ̐ 1;t. Nhưng sau đó, vào một ngày Tết không biết vì lý do nào đó mà Âu Minh đã đánh Như Nguyện khiến cho người này sợ hãi chui vào đống rác và biến mất. Kể từ khi Như Nguyện biến mất thì công việc của Âu Minh bỗng gặp nhiều khó khăn, làm ăn thua lỗ và trở nên nghèo xơ xác. Từ đó, mà người ta truyền rằng Như Nguyện chính là thần Tài và họ lập bàn thờ Như Nguyện cũng chính là thờ Thần Tài, bàn thờ Thần Tài được lập ở dưới đất trong một góc khu 7845;t của ngôi nhà. Kể từ đó, trong những ngày Tết con người ta kiêng quét nhà, hót rác bởi sợ thần Tài ẩn trong đống rác nếu quét và hót rác sẽ làm mất Thần Tài.
Theo một điển tích khác thì người ta quan niệm Thần Tài là một dạng thần Thổ Địa (thần Đất). Đây được coi là vị thần hộ mệnh của làng xóm giúp con người cai quản đất đai. Thần Thổ Địa giống như một vị thần bảo hộ giúp con người làm ăn, trông coi tiền tài, vàng bạc.
Theo một điển tích khác lại cho rằng Thần Tài chính là Bố Đại La Hán hay còn gọi là Nhân Yết Đà Tôn Giả (một trong thập bát La Hán). Đây chính là người chuyên đi bắt rắn với túi vải to trên lưng, sau khi bắn rắn độc thì ông nhổ bỏ răng độc của chúng rồi thả rắn đi. Theo tương truyền, người Trung Quốc cho rằng Bố Đại được đầu thai tại nước Lương, có tên gọi là Phó Đại Sĩ. Ông này tính tình thoải mái, vui vẻ, ăn mặc xốc xếch, trên vai thườ ;ng đeo túi vải to, ai cho gì cũng lấy và dồn vào túi vải để đem phân phát cho trẻ con. Chính vì thế mà Thần Tài thường có hình tượng là một người to béo, mang túi vải, hai tay đưa cao, thẳng lên trời, mặt mũi vui vẻ, tươi cười thoải mái biểu trưng cho sự may mắn, tài lộc, thành công.
Về Thần Thổ Địa thì đây được coi là Thổ Công - một vị thần chăm sóc, cai quản đất đai. Trong mỗi gia đình đều có một vị Thổ Công, Thổ Công là vị thần giúp trông coi nhà cửa, đất đai, dự định họa phúc của gia đình ấy. Việc thờ cúng Thần Thổ Địa có nguồn gốc xuất phát từ thời thượng cổ khi nền nông nghiệp phát triển bởi có đất đai mới có thể làm nông nghiệp, làm ra của cải, vật chất để đảm bảo cuộc sống. Qua thời gian, con ngườ ;i càng trở nên tin tưởng, sùng bái và tôn thờ thần Thổ Địa là một trong những vị thần tối cao. Ngày nay, tùy theo văn hóa từng vùng miền thì thần Thổ Địa được biến hóa dưới nhiều hình tượng khác nhau. Thần Thổ Địa có thể là một ông già to béo, bụng phệ, ngực lớn, tay cầm quạt hoặc điếu thuốc lá, mặt mũi hiền lành, miệng cười thoải mái, trông rất phương phi, phong thái kèm theo chút hài hước. Có khi thần Thổ Địa lại được thể hiện với hình tượ ng là một ông già râu tóc bạc phơ, đội khăn mỏ quạ, áo dài, râu tóc dài trắng như cước.
Bàn thờ Thần Tài và Thổ Địa thường được làm chung trong một tủ thờ đặt ở dưới nền nhà, thường là trong góc khuất nhưng cần sạch sẽ. Tủ thờ thường được làm bằng gỗ đặt ở nơi có vách dựa vào và hướng thẳng ra cửa đặc biệt là đối với những người làm ăn kinh doanh họ rất chú trọng việc này nhằm mong muốn việc kinh doanh của mình luôn phát đạt.
Bàn thờ Thần Tài - Thổ Địa thường được dán một lá bùa màu đỏ viết bằng mực nhũ kim với nội dung "Ngũ phương Ngũ thổ Long thần, Tiền hậu địa Chúa Tài thần" và được sơn son thiếp vàng, phía bên trong thì được khảm hoặc dán bài vị của Thần Tài. Bên trái bàn thờ đặt Thần Tài, bên phải đặt Thần Thổ Địa, ở giữa hai vị thần đặt một hũ gạo, một hũ muối, một hũ nước đầy. Ba hũ được đặt trên bàn thờ thì sẽ được d 249;ng thờ quanh năm đến cuối năm mới được thay mới.
Giữa bàn thờ hai vị thần này được đặt một bát hương, trước khi đặt bát hương thì cần phải chọn ngày lành tháng tốt, giờ đẹp và tuân thủ một số quy định. Bát hương cần được cố định tránh bị xê dịch sẽ ảnh hưởng tới gia chủ vì vậy mà người ta thường dùng keo để gắn bát hương vào bàn thờ.
Theo phong thủy thì trên bàn thờ sẽ thường đặt lọ hoa ở phía bên phải và thường là các loại hoa như hoa cúc, hoa hồng, hoa đồng tiền. Mâm ngũ quả hoặc đĩa trái cây sẽ được đặt ở phía bên trái. Trên bàn thờ còn có 5 chén nước xếp theo hình chữ thập tượng trưng cho sự tương sinh của ngũ hành và cũng là đại diện cho 5 vị Thần Tài và 5 vị thần Thổ Địa.
Bên cạnh đó, trên bàn thờ còn có thể đặt một bó tỏi hoặc một đĩa tỏi 5 củ còn tươi, đẹp với ý nghĩa giúp bài trừ đạo chích, vong bình, chông tà sư phá hoại bàn thờ bằng bùa, ngải. Trên nóc tủ thờ thì gia chủ nên đặt tượng Phật Di Lặc hoặc các câu chú Phạn Tự (tượng trưng cho cơ quan chủ quản của các Thần) nhằm quản lý không cho các thần làm điều sai trái.
Ngày xưa thì người ta thường chỉ thờ cúng Thần Tài - Thần Thổ Địa vào những ngày lễ Tết. Nhưng hiện nay, người ta không chỉ cúng vào những ngày Tết mà họ còn cúng quanh năm. Đặc biệt là đối với những gia đình làm ăn, buôn bán thì họ cúng hàng ngày, vào sáng sớm họ đã thắp hương các vị thần để xin phù hộ việc làm ăn, buôn bán được suôn sẻ, phát đạt, thịnh vượng.
Ngoài ra, người ta còn cúng ngày vía Thần Tài, một ngày rất quan trọng với mục đích tưởng nhớ Thần Tài nên vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Ngày này, tất cả mọi nhà, cửa hàng, công ty,.. thờ Thần Tài thì đều sắm lễ vật để cúng cầu xin một năm làm ăn phát đạt, may mắn, thuận lợi, thịnh vượng.
Thông thường hàng ngày thì chỉ cần cúng nước, hoa quả, trái cây đơn giản nhưng vào những ngày lễ tết, sóc vọng thì lễ vật thường cầu kỳ hơn kèm theo lễ mặn. Đối với Thần Tài thì lễ vật để cúng thường là vịt quay, heo quay, cua biển, chuối chín. Đối với Thần Thổ Địa thì lễ vật thường dùng là chuối xiêm, cà phê, thuốc lá.
Đặc biệt, trong ngày vía Thần Tài thì lễ vật để cúng sẽ bao gồm: một bình hoa, một con cua biển, một miếng thịt lợn quay, một con cá lóc nướng, một con tôm, một đĩa hoa quả, một mâm ngũ quả, một hũ rượu, một tệp tiền vàng.
- Lễ vật dùng để cúng Thần Tài - Thần Thổ Địa không cần quá cầu kỳ, tránh lãng phí chỉ cần sắp lễ đơn giản gồm hoa quả tươi, nước sạch.
- Vào những ngày cuối tháng và 14 âm lịch hàng tháng đặc biệt là vào ngày vía Thần Tài mùng 10 tháng Giêng thì gia chủ nên dùng nước hoa bưởi hoặc rượu pha nước để lau bàn thờ sạch sẽ. Khăn dùng để lau bàn thờ và tắm cho các vị thần thì không được dùng làm các việc khác.
- Cách thắp hương: đối với các gia đình kinh doanh làm ăn buôn bán thì người ta thường thắp hương, khấn vái vào buổi sáng sớm khi vừa mới mở cửa hàng bắt đầu một ngày làm việc mới. Nhưng việc thắp hương này không quy định thời gian, một số gia đình có thể thắp hương vào buổi tối hoặc bất cứ khi nào. Chỉ cần lựa chọn giờ tốt lành để hành lễ thì sẽ có thể kích hoạt trường khí cầu may mắn, tài lộc.
- Trên bàn thờ cần có đủ 5 chén nước tượng trưng cho 5 vị thần Tài và thần Thổ Địa. Trước khi lấy nước đổ vào chén thì cần rửa sạch chén sau đó đổ nước vào thì không nên đổ đầy quá để tránh nước bị tràn ra bàn thờ như thế sẽ rất không tốt vì vậy nên đổ nước cách miệng chén cách chừng khoảng 1 cm là vừa.
- Về thờ quả thì nên lựa chọn những loại hoa quả tươi, đẹp, không bị dập héo mà còn nguyên trạng. Có thể lựa chọn các loại trái cây như chuối, lê, táo, quýt, bưởi, cam,.. tùy theo mùa mà lựa chọn loại trái cây phù hợp. Sau khi thắp hương xong thì nên tạ lễ xuống, không được để lễ vật, hoa quả héo úa, thối hỏng trên bàn thờ điều đó sẽ rất xấu, gây khó khăn ảnh hưởng đến công việc làm ăn kinh doanh của gia chủ.
- Về việc sử dụng đèn, nến thờ cúng trên bàn thờ: chúng ta không nên sử dụng bóng đèn điện hoặc đèn nhấp nháy để trên bàn thờ bởi điều này sẽ dễ tạo ra trường khí xấu ảnh hưởng không tốt tới việc thờ cúng các vị thần. Hãy lựa chọn đèn dầu hoặc dùng nến thắp trên bàn thờ Thần Tài - Thần Thổ Địa.
- Sau khi cúng gạo, muối thì không đem rải, rắc, ném ra bên ngoài mà nên giữ lại, còn rượu sau khi cúng xong thì nên đứng ở ngoài cửa tưới vào trong nhà. Những điều có có hàm nghĩa mong muốn đem tài lộc vào trong nhà.
- Lễ vật, lộc cúng trên bàn thờ Thần Tài - Thổ Địa thì chỉ nên cho người nhà ăn, không nên chia cho người ngoài bởi quan niệm cho đi sẽ mất lộc.
- Không cho các con vật như chó, mèo,... nghịch quanh bàn thờ Thần Tài - Thổ Địa để tránh chúng sẽ quấy phá làm ô uế ảnh hưởng đến sự thanh tịnh của nơi thờ cúng.
- Vị trí đặt bàn thờ Thần Tài - Thần Thổ Địa được đặt ở dưới thấp, ngay trên nền nhà nhưng yêu cầu luôn phải sạch sẽ thoáng mát. Gia chủ nên thường xuyên tắm rửa cho hai vị thần bằng nước pha rượu hoặc nước hoa bưởi. Đặc biệt nếu vào những ngày mưa to thì gia chủ nên đặt Thần Tài, Thần Thổ Địa vào chậu sạch để ngoài trời mưa tắm mưa khoảng 15 phút sau đó đưa vào trong nhà lau rửa khô, sạch sẽ, xịt nước thơm rồi cho lên bàn thờ th̑ 5;p hương cầu khấn sẽ rất linh nghiệm.
- Khi gia chủ đã lập bàn thờ Thần Tài - Thần Thổ Địa thì nên thắp hương liên tục trong vòng 100 ngày để bàn thờ có thể tụ khí tốt. Trong khoảng thời gian ấy không nên tắt đèn, điện ở bàn thờ để tránh tạo ra không gian tối bởi quan niệm ánh sáng sẽ giúp chỉ đường cho các vị thần giáng xuống trần gian phù hộ cho gia chủ. Trong một trong ngày đầu ấy nên thay nước trên bàn thờ mỗi ngày một lần. Nếu như muốn cầu xin điều gì thì gia chủ hãy thắp 3 nén hương h 4;ng ngày sau đó khấn rồi vái.
- Vào những ngày rằm, mùng một, lễ tết thì gia chủ nên thắp hương bàn thờ Thần Tài - Thần Thổ Địa 5 mỗi lần 5 nén hương được thắp theo hình chữ thập. Về loại hương để thắp thì nên chọn loại hương cuốn tàn bởi sẽ giữ được tàn hương, sau một thời gian thắp thì bát hương sẽ có thế rất đẹp và tụ khí tốt.
- Vào mỗi ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm thì gia chủ nên rút chân hương trong bát hương ở bàn thờ Thần Tài - Thần Thổ Địa đi chỉ để lại ít chân hương sau đó đem chân hương đã rút đi hóa vàng sau khi thành tro thì gia chủ nên đổ một ít rượu vào tro đã hóa.